قربانیان مین، مقوله ای بشر دوستانه

دکتر حسین احمدی نیاز*
موضوع جمع آوری مین های زمینی، آموزش چگونگی برخورد با مین، آموزش خنثی سازی، قربانیان مین و حمایت از آنان را باید در قالب مقوله بشر دوستانه بررسی کرد.
متاسفانه یکی از آثار جنگ تحمیلی و حوادث ناشی از آن، باقیماندن حجم وسیعی از مین های زمینی در مناطق وسیعی از جنوب غرب تا شمال غرب کشور است. این در حالی است که مین های زمینی انواع و اقسام مختلفی دارند و هنوز آمار دقیقی از میزان آنها در دست نیست. از سوی دیگر مین های زمینی حسب قواعد حقوق بشردوستانه بین المللی باید از نقشه هایی برخوردار باشد و دولت ها طبق کنوانسیون «اوتاوا» ملزم به تهیه نقشه جانمایی و کارگذاشتن آنها هستند.
به این ترتیب دو مشکل اساسی در مقوله مین در کشور وجود دارد؛ یک اینکه دولت طرف مقابل ما که عراق دوره صدام بود، قایل به هیچ نوع قواعد حقوق بین الملل یا قواعد حقوق بشردوستانه نبود و اساساً از مقررات بین المللی تبعیت نمی کرد. متاسفانه حکومت صدام بیشتر نقشه های جانمایی مین های زمینی را از بین برده است. دوم اینکه حجم وسیعی از مین های زمینی، جزء انواع مین هایی هستند که متحرک هستند و در طول زمان از جای خود کنده شده و با گل و لای یا نزولات آسمانی به مناطق دیگری غیر از مکان هایی که کار گذاشته شده بودند، منتقل می شوند که این مسأله موجب افزایش قربانیان مین می شود.
اما متاسفانه در سال های گذشته مسأله قربانیان مین به یک مقوله امنیتی تبدیل شده بود. با این نگاه، قربانیان مین خود قربانی دیگری شده بودند. شخص قربانی پای خود را از دست داده بود، هزینه کامل بیمارستان خود را پرداخت کرده و ملزم شده بود تا لام تا کام چیزی نگوید یا معترض نشود. لذا این موضوع با واکنش نهادهای مدنی، فعالان اجتماعی و مسئولان دلسوز مواجه شد.
از همین رو در جریان مسأله کودکان مین در نشکاش، یک همت جمعی از افکار عمومی، مطبوعات، نهادهای مدنی مانند وکلای دادگستری و نهادهای دولتی مانند استانداری کردستان شکل گرفت و این مسأله موجب جدی تر شدن مقوله بشر دوستانه شد.
امروزه باید دست در دست هم دهیم تا برای پاکسازی میادین مین های زمینی و کمک و شناسایی قربانیان و آموزش آنان بسیج شویم تا این اهریمن شوم را از کشورمان بزداییم.
*حقوقدان و وکیل کودکان مین